ประเภทรถยกอุตสาหกรรม

การยกขนสินค้าสามารถใช้อุปกรณ์หลายรูปแบบ ทั้งแบบรถยกด้วยมือ(Hard Track)รถสำหรับวางซ้อนสินค้า(Stacker)รถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนัก(Counterbalance Trucks)รถแบบเข้าถึงสินค้า(Reach Trucks)รถแบบวิ่งเลนแคบ(Narrow Aisle Truck)และรถแบบใช้หยิบสินค้า(Order Pickers)ซึ่งรถยกสินค้าแต่ละชนิดจะมีลักษณะและคุณสมบัติดังนี้
1.รถยกด้วยมือ(Hand Truck)อุปกรณ์เริ่มต้นจากการลากด้วยมือธรรมดา ยกและลาก โดยใช้ระบบไฮดรอลิกในการควบคุมการยกซึ่งใช้แรงคนโยก แล้วพัฒนามาเป็นแบบขับเคลื่อนด้วยไฟฟ้าจากแบตเตอรี่โดยคนเดินตาม เพื่อสนับสนุนการเดินทางไกลจึงได้เพิ่มแบบยืนบนแท่นด้านท้าย แล้วพัฒนามาเป็นแบบนั่งขับหรือยืนขับ สามารถยกน้ำหนักประมาณ 1,000-3,0000กิโลกรัม เหมาะสำหรับการลากหรือขนถ่ายวัสดุในพื้นที่รถเข้าไม่ถึง หรือที่แคบ ส่วนมากใช้กับสินค้าที่บรรจุบนพาเลทยกเว้นรถลากด้วยคนที่ไม่ใช้กับพาเลท
รถเข็นด้วยคนที่ไม่ใช้กับพาเลทมี 4 ลักษณะดังนี้
-รถเข็น 2 ล้อใช้ขนสินค้าโดยใช้การเอียงรถระหว่างการขน
-รถเข็นงานหนัก(Dolly)ใช้ตั้งแต่ 3 ล้อขึ้นไปมีแท่นรับสินค้าไม่มีมือจับสำหรับการยกขนใช้การดันคันรถ
-รถเข็นบนพื้น(Floor Hand Truck)มีตั้งแต่ 4 ล้อขึ้นไป ใช้ทั้งแบบผลักและแบบดึงบางครั้งก็เรียก(Cart)หรือplatform truck
-รถเข็นแบบเป็นพาเลทหมุนเวียน(Roll Pallet)มี 4 ล้อขึ้นไป ใช้ทั้งแบบผลักและแบบดึง ส่วนมากใช้ในการส่งพัสดุภัณฑ์
รถลากใช้กับพาเลท(Pallet Hand Truck)เป็นอุปกรณืที่ล้อหน้าของรถติดกับด้านหน้าของงาและวางติดพื้น อุปกรณ์ชนิดนี้ไม่สามารถใช้กับพาเลทแบบกลับข้างได้(Reversible Pallrts)และพาเลทแบบสองหน้ากลับด้านไม่ได้(Double-Faced Nonreversible Pallets)เพราะขณะกลับด้านไม่มีแผ่นด้านบนที่สามารถรองรับน้ำหนักสินค้าได้ โดยมีอุปกรณ์ 2 ชนิดดังนี้
-รถลากด้วยคนที่ใช้กับพาเลท(Manual Pallet Jack)และไม่ใช้วางซ้อนใช้แรงงานคนทั้งยกและเคลื่อนย้ายสินค้า
-รถลากด้วยไฟฟ้าที่ใช้กับพาเลท และไม่ใช้วางซ้อน ใช้พลังงานไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ในการยกและเคลื่อนย้ายสินค้า
รถขนพาเลทแบบยืนบนแท่นท้าย(Rider Powered Pallet Truck)เป็นรถที่ใช้ขนพาเลทในระยะไกล ไม่จำเป็นต้องวางซ้อน ใช้ไฟฟ้าในการยก และขับเคลื่อนซึ่งมีข้อจำกัดด้านพาเลทที่ใช้ สามารถโยกมือจับให้มีมุมเอียงเพื่อทำให้ผู้ขับสามารถขึ้นและลงสินค้า สามารถพับที่ยืนด้านท้ายเพื่อทำให้ผู้ขับสามารถขึ้นไปยืนได้
รถแบบแท่น(Platform Truck)เป็นรถที่ไม่ใช้ขนพาเลท ขนพวกแท่นไม้หรือวัสดุอื่น(Skid)ไม่จำเป็นต้องวางซ้อน ใช้ไฟฟ้าในการยก และขับเคลื่อน สามารถโยกมือจับให้มีมุมเอียงเพื่อทำให้ผู้ขับสามารถขึ้นลงสินค้า แท่นต้องมีระยะห่างจากพื้นอย่างน้อย 150 มิลลิ่เมตร เพื่อให้สามารถยกสินค้าโดยมีน้ำหนักมากกว่าฟอร์คลิฟท์ เนื่องจากแท่นมีผิวสัมผัสมากกว่างาฟอร์คลิฟท์
-รถเดินตามแท่น(Platform Walkie Truck)เป็นรถที่ไม่ใช้ขนพาเลท ใช้พลังงานไฟฟ้า ไม่ต้องการการวางซ้อน โดยคนเดินตาม บางครั้งเรียกว่า(Manual Platform Truck)
-รถแบบแท่นที่คนขับขี่ได้(Rider Platform Truck)เป็นรถที่ไม่ใช้ขนพาเลทใพลังงานไฟฟ้า ไม่ต้องการวางซ้อน โดยคนขับสามารถขึ้นขับได้
รถขนพาเลทแบบคนนั่งขับและยืนขับ(Stand-on/Sit-on pallettruck)เป็นรถที่ใช้ขนพาเลทในระยะไกล ไม่จำเป็นต้องวางซ้อน ใช้ไฟฟ้าในการยก และขับเคลื่อนซึ่งมีข้อจำกัดด้านพาเลทที่ใช้ผู้ขับสามารถใช้รุ่นที่สามารถยืนขับหรือนั่งขับได้
2.รถยกสำหรับวางซ้อนสินค้า(Pallet Stacker)เป็นอุปกรณ์ที่ใช้เพื่อการยกขน เคลื่อนย้ายเป็นรถยกสินค้าโดยใช้แบตเตอร์รี่ไฟฟ้าที่เริ่มจากแบบเดิม พัฒนามาเป็นแบบยืนขับ และนั่งขับสามารถยกได้ตั้งแต่ความสูง 2-5.35เมตร และสามารถยกน้ำหนักประมาณ1,000-2,000 กิโลกรัม ซึ่งสามารถสรุปการใช้งานของรถแต่ละชนิดดังนี้
-รถยกที่ใช้กับพาเลทสำหรับวางซ้อนแบบเดินตามผPallet Walkie Stacker)โดยด้านหน้าของรถติดกับงาและวางติดพื้น เหมือนกันกับรถลากที่ใช้กับพาเลท เพียงแต่แบบนี้สามารถใช้ในการวางซ้อนกันได้มี 2 ชนิดคือ
*รถยกด้วยคนที่ใช้กับพาเลทแบบวางซ้อนกันได้(Manual Pallet Walkie Stacker)ใช้แรงงานคนทั้งยก เคลื่อนย้าย และวางซ้อนสินค้าใช้สำหรับการเคลื่อนที่ระยะทางที่ใกล้
*รถไฟฟ้าที่ใช้กับพาเลทแบบวางซ้อนได้(Pedestrian Stacker)ใช้พลังงานไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ในการยก เคลื่อนย้าย และวางซ้อนสินค้าใช้สำหรับการเคลื่อนที่ระยะทางที่ไกล
-รถยกที่ใช้กับพาเลทสำหรับการวางซ้อนโดยยืนที่ท้าย(Pedestrian Stacker with Foldable Platform)เหมือนกับรถลากด้วยไฟฟ้าที่ใช้กับพาเลทแบบวางซ้อนได้ เพียงแต่แบบนี้สามารถเอาแท่นด้านท้ายลงยืนได้ และรุ่นที่สามารถนั่งขับหรือยืนขับได้มีอุปกรณ์แบบนี้อยู่ 2 ชนิดคือ
*รถยกไฟฟ้าแบบวางซ้อนที่ใช้กับพาเลท(Powered Pallet Rider Stacker)ใช้พลังงานไฟฟ้ายกเคลื่อนย้าย และวางซ้อนสินค้าใช่สำหรับการเคลื่อนที่ระยะทางที่ไกล แบบนี้สามารพับแท่นท้ายลงยืนได้
*รถยกไฟฟ้าแบบวางซ้อนแบบขับได้(Powered Pallet Stacker)ใช้พลังงานไฟฟ้ายกเคลื่อนย้ายด้วยการขับขี่ที่สามารถยืนหรือขับ และวางซ้อนสินค้าที่ความสูงประมาณ 6 เมตร ใช้สำหรับการเคลื่อนที่ระยะทางที่ไกล ซึ่งสามารถยืนขับหรือนั่งขับได้
3.รถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนัก(Counterbalance Trucks)เป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบสำหรับงานหนักเหมาะสำหรับงานที่สินค้าบรรจุบนพาเลทหรือบรรจุภัณฑ์อื่น ก้อนถ่วงน้ำหนักที่สร้างความสมดุลในการยกรวมถึงน้ำหนักจากตัวรถ น้ำหนักของผู้ขับ และน้ำหนักเหล็กถ่วงท้ายรถที่อยู่ถัดจากล้อหลัง โดยใช้ล้อหน้าเป็นจุดหมุน กำลังความสามารถในการรับน้ำหนักจะลดลงถ้าจุดศูนย์ถ่วงมากกว่า 60 เซนติเมตรกำลังม้าของเครื่องยนต์ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมการทำงาน พื้นผิวถนน หรืออาคาร ส่วนมากสามารถควบคุมด้วยไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ โดยรุ่นนี้มีล้อ 3-4 ล้อโดยสามารถยกได้ในความสูงสุดประมาณ 4.5-6 เมตรน้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 1,500-5,000 กิโลกรัม ส่วนระบบใช้แก๊ซ หรือน้ำมันดีเซลเป็นรถล้อยาง 4 ล้อ โดยสามารถยกได้ในความสูงสุดประมาณ 4.5-7 เมตรน้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 5,000-9,0000 กิโลกรัม ความกว้างของรถประมาณ 120 เซนติเมตร รัสมีวงเลี้ยวประมาณ 1.65 เมตร ช่องทางเดินรถในการออกแบบประมาณ 3.7-4.5 เมตร สามารถเพิ่มอุปกรณ์ต่างๆ เช่น แคล้มรัดถัง อุปกรณ์สำหรับผลักและดึงแผ่นกระดานเลื่อน ยางที่ใช้มีทั้งยางตัน ยางที่รับลมยางและยางโพลี่ยูรี่เทิน
-รถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนักชนิดนั่งขับ(Sit-Down Counterbalanced Lift Truck)ผู้ขับรถ จะนั่งขับอยู่ด้านล่าง ใช้ได้ทั้งภายนอกและภายในอาคาร ใช้ทางเดินรถกว้างประมาณ 4-4.5 เมตร
-รถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนักชนิดยืนขับ(Stand-Up Counterbalanced Lift Truck)ผู้ขับรถจะนั่งขับอยู่ด้านล่าง ส่วนมากใช้ภายในอาคาร ใช้ทางเดินรถกว้างประมาณ 2.7-3.3 เมตร ขึ้นและลงสินค้าได้รวดเร็วกว่าเมื่อเทียบกับรถแบบ Reach Truck และรถวิ่งเลนแคบ
4.รถแบบเข้าถึงสินค้า(Reach Trucks)รถลักษณะนี้ จะคล้ายกับรถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนักคือตักจากด้านหน้า แต่ความสูงที่สามารถยกได้จะสูงถึง 11.5 เมตร และทางเดินรถจะแคบ 2.9-3.0 เมตรสามารถตักได้ทั้ง 1-2 ความลึก และตัก 4 ด้านรถที่ใช้งานในคลังสินค้าปัจจุบันมี 3 แบบคือ
-แบบตักความลึกเดียว(1 Deep Reach Truck)หรือแบบเลื่อนเสากระโดง(Moving Mast Reach Truck)หรือ Narrow-Aisle Straddle Truckจะคล้ายกับรถแบบมีก้อนถ่วงน้ำหนักยกเว้นการมีแขนรับสินค้าที่รองรับน้ำหนักที่ยึดกับเสากระโดง ทำให้ทางเดินรถกว้างน้อยสุดเพียง 2.4 เมตร โดยรถยกลักษณะนี้เป็นอุปกรณ์ควบคุมการยก ขนย้าย การวางสินค้า ด้วยพลังงานไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ ผู้ควบคุมสามารถนั่งขับได้ สามารถยกสินค้าเป็นพาเลท โดยงาของรถสามารถยกได้ในความสูงประมาณ 7-11.50 เมตร ควบคุมการตักจากด้านหน้า ความกว้างของรถประมาณ 1.20 เมตรรัสมีวงเลี้ยวประมาณ 1.45 เมตร ช่องทางเดินรถในการออกแบบประมาณ 2.9-3.2 เมตร น้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 1,000-2,500 กิโลกรัม
-แบบตัก 2 ความลึก(2 Deeps Reach Truck)หรือการใช้ขารับสินค้ามุมแคบ(Narrow-Aisle Straddle Truck)เป็นอุปกรณ์ที่พัฒนาเพื่อให้ผู้ควบคุมสามารถยกสินค้าในระดับที่สูงขึ้นและสามารถยื่นงา(Fork)เพื่อตักพาเลทได้ 2 ความลึก ใช้กับชั้นวางสินค้าแบบSelective Rack-Double Deep โดยรถไม่ต้องวิ่งเข้าด้านใน ระหว่างจัดเก็บ สามารถใช้ประสิทธิภาพสูงใกล้เคียงกับ Drive-in Rack การควบคุมจะเป็นระบบไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ที่สามารถยืนขับหรือนั่งขับได้ โดยปัจจุบันมี 2 แบบคือแบบกรรไกผPantograph)และแบบงาซ้อน(Telescopic)โดยสามารถยกได้ในความสูงสุดประมาณ 3.2 เมตรสามารถควบคุมการตักจากด้านหน้าหรือด้านข้างน้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 1,500 กิโลกรัม
-Four Way Reach Truck หรือ Side Loader เป็นอุปกรณ์ที่พัฒนาเพื่อยก และเคลื่อนย้ายสินค้าที่มีความยาวพิเศษ น้ำหนักมาก โดยสามารถตักจากด้านข้าง และบางรุ่นสามารถตักได้ 4 ด้าน
5.รถแบบวิ่งในทางเดินที่แคบมาก(Very Narrow Aisle Truck;VNA)หรือรถวางสินค้าระดับสูง(High Rack Stackers)หรือรถหอคอย(Terret Truck)เป็นอุปกรณ์ที่พัฒนาเพื่อให้ผู้ควบคุมสามารถวิ่งในช่องทางเดินที่แคบ ซึ่งสามารถใช้ในการหยิบสินค้าดดยขับในพื้นที่จากด้านล่าง หรือคนขับขึ้นตามไปด้วย(Man-up VNA)หรือยกสินค้าในระดับที่สูงขึ้น เหมาะสำหรับงานที่บรรจุสินค้าบนพาเลท การควบคุมจะเป็นระบบไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ ที่สามารถนั่งขับได้ ดดยสามารถยกได้ในความสูงประมาณ 7.5-16.50 เมตรช่องทางในการเดินรถประมาณ 1.6 เมตร สามารถควบคุมหมุนได้ 180 องศาน้ำหนักที่สามารถยกได้1,000-1,500 กิโลกรัม สามารถตักสินค้าที่วางในระดับพื้นได้ ประโยชน์ของรถชนิดนี้คือ ไม่จำเป็นต้องย้ายสินค้าไปยังพาเลทอื่นเพราะสามารถยกสินค้าได้ดดยตรงว฿งมีอยู่ 2 แบบคือ
-แบบคนขับอยู่ด้านล่าง(Operator-Down VNA)ผู้ขับไม่ต้องยกตัวเองขึ้นสูงและไม่เป็นภาระของอุปกรณ์ในการยกสินค้าในระดับสูง ใช้ทางเดินประมาณ 1.5-1.8 เมตรสามารถติดตั้งระบบวิดีโอการตั้งระบบอัตโนมัติแต่ละชั้น
-แบบคนขับอยู่ด้านบน(Operator-up VNA)ผู้ขับต้องยกตัวเองสูงไปกับเก๋งขับ และเป็นภาระของอุปกรณ์ในการยกสินค้าในระดับสูง ใช้ทางเดินประมาณ 1.5-1.8 เมตร
6.อุปกรณ์หยิบสินค้าตามคำสั่ง(Order Pickers)เป็นอุปกรณ์ควบคุมด้วยระบบไฟฟ้าจากแบตเตอรี่ที่สามารถยืนและนั่งขับได้ เพื่อหยิบสินค้าเป็นพาเลทหรือเป็นชิ้น โดยแบ่งอุปกรณ์ที่ใช้ในการหยิบดังนี้
-อุปกรณ์หยิบสินค้าตามคำสั่งในระดับสูง สามารถยกสินค้าได้ในความสูงประมาณ 4.5-16.50 เมตร น้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้1,000 กิโลกรัม การควบคุมการหยิบจากด้านหน้าความกว้างของรถประมาณ 1.20 เมตร
-อุปกรณ์หยิบสินค้าตามคำสั่งในแนวราบ หยิบที่ระดับชั้นที่ 1-2 ของชั้นวางสินค้าน้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 1,000-2,000 กิโลกรัมนอกจากนั้นยังเป็นแบบหยิบสินค้า รัสมีเลี้ยวประมาณ 1.45 เมตร ช่องทางเดินรถประมาณ 2.9-3.2 เมตรน้ำหนักสูงสุดที่สามารถยกได้ 1,000-2,500 กิโลกรัม
-หัวลาก(Tractors or Tow)เป็นรถที่ใช้ลากสินค้า ซึ่งนิยมยืนขับ ที่สามารถลากสินค้าตั้งแต่ 2-7 ตัน โดยใช้ตู้พ่วง
-รถขนคนในพื้นที่คลังสินค(Personnel and Burden Carrier)ไม่ใช้เพื่อขนสินค้าแต่มีไว้เพื่อขนคนในอาคารกรณีพื้นที่อาคารใหญ่มาก
7.ยานพาหนะที่นำทางโดยอัตโนมัติ(Automatic Guided Vehicle;AGV)สิ่งนำทางสำหรับใช้ในระบบ AGVหมายถึง การกำหนดเส้นทางตายตัว(Fixed path)ซึ่งเป็นการกำหนดเส้นทางตายตัวโดยใช้สายไฟเทป แถบทาสีบนพื้นสำหรับเป็นสิ่งนำทาง และสิ่งผันแปรอิสระ(Free-ranging)โดยไม่ต้องใช้สิ่งนำทางที่มองเห็นได้ซึ่งง่ายต่อการเปลี่ยนแปลงเส้นทางของยานพาหนะโดยการเปลี่ยนแปลงซอฟต์แวร์ การกำหนดตำแหน่งแสงเลเซอร์ ซึ่งต้องการแก้ไขข้อบกพร่องที่ได้รับการคำนวณตายตัว
AGVเป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับการเคลื่อนย้ายพาเลทที่ไม่ต้องการใช้คนขับการทำงานจะใช้ระบบการส่งสัญญาณผ่านระบบสายไฟฟ้าเหนี่ยวนำผInduction wire)ที่ฝังในพื้น โดยใช้คอมพิวเตอร์ควบคุม ไม่ต้องใช้ล้อยางสามารถส่งสินค้าในการจัดส่งระยะทางไกลได้ดีสามารถรับแวะส่งงานได้และใช้ในการจราจรที่หนาแน่นสูงและมีพาเลทจำนวนมากสามารถเคลื่อนย้ายอย่างรวดเร็วอุปกรณ์ได้ติดตั้งเซนเซอร์และอุปกรณ์เพื่อป้องกันความปลอดภัยในระดับสูง ปัจจุบันมีระบบเหนี่ยวนำไฟฟ้า 2 รูปแบบ ซึ่งปัจจุบันมีทางเลือกเพื่อลดสายไฟเหนี่ยวนำจึงมีการออกแบบในรูปแบบของลำแสงอิรฟาเรด และอุลตร้าโซนิคซาวน์ อุปกรณ์นี้ส่งผลดีต่อการปฏิบัติงานดังนี้
*สำหรับพื้นที่ต้นทุนแรงงานสูง พื้นที่อันตราย สภาพแวดล้อมในการทำงานมีความอ่อนไหว(ห้องสะอาด)บางครั้งเรียกAutomated Guided Vehicle
*ปริมาณสินค้าต่ำถึงสูง ระยะทางในการไหลของวัสดุ ปานกลางถึงไกล เช่น การขนส่งระหว่างเซลล์ของการผลิตในระบบการผลิตแบบยืดหยุ่น(Flexible ManuFacturing System:FMS)
อุปกรณ์ ยานพาหนะที่ได้นำทางโดยอัตโนมัติมีหลายรูปแบบดังนี้
-อุปกรณ์แบบรถลากจูง(Tow AGV)ใช้ในการดึงตู้รถไฟในการลำเลียงสินค้าในพื้นที่อาคาร ขึ้นสินค้าด้วยคนเป็นยุคต้นของอุปกรณ์
-อุปกรณ์แบบวางหน่วยรวมสินค้า(Unit Load AGV)มีดาดฟ้าที่สามารถบรรทุกโดยแรงงานคนและอัตโนมัติ ซึ่งจะรวมถึงสายพานลำเลียง สามารถยกหรือวางต่ำลงด้วยกลไกอัตโนมัติซึ่งขนาด1.20x1.20 เมตรสามารถนำสินค้าได้1-1,000กิโลกรัม ใน 1 ระบบมีอุปกรณ์ไม่เกิน 10 คัน
-อุปกรณ์ในงานประกอบ(Assembly AGV)ใช้เหมือนแท่นประกอบ เช่น คัชซีรถยนต์ เครื่องจักร การส่งกระดาษ และการประกอบงานอื่น พํฒนามาตั้งแต่ปี 2523 เพื่อเป็นทางเลือกของAEMs ใน 1 ระบบมีอุปกรณ์50-100 คัน
-แบบบรรทุกสินค้าเบา(Light Load AGV)ใช้บรรทุกสินค้าขนาดเล็กเบา น้อยกว่า 250 กิโลกรัม เช่น ส่วนประกอบ เครื่องมือ ใช้ในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ งานสำนักงาน งานส่งอาหาร
-อุปกรณ์ติดงายกสินค้า(Fork AGV)ใช้แทนรถ Counterbalance รถวิ่งในช่องทางแคบและบรรทุกสินค้าจากด้านข้าง มีการติดเซนเซอร์บนงา ซึ่งนิยมใช้เซนเซอร์อินฟาเรด สำหรับการเชื่อมต่อกับพาเลท
-ยานพาหนะย้ายสินค้าที่ค้นหา(Sorting transfer Vehicle-STV)เป็นอุปกรณ์ที่ใช้พลังงานจากระบบรางไฟฟ้า ควบคุมการเคลื่อนที่ด้วยคอมพิวเตอร์ มักนำมาใช้ในคลังสินค้า โรงงานแทนรถฟอร์คลิฟท์ รวมถึงระบบอัตโนมัติ ในการค้นหาสินค้า และลำเลียงไปยังจุดที่ต้องการ สามารถลดต้นทุนการดำเนินการ ลดความสูญเสียจากการปฏิบัติงาน เพิ่มความปลอดภัย และสามารถปรับเข้ากับระบบอัตโนมัติประเภทอื่นได้งาย